Cukrzyca. Nowe wytyczne dotyczące leczenia cukrzycy

Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej (PTMR) opublikowało wytyczne konsultantów krajowych w dziedzinie medycyny rodzinnej oraz diabetologii dotyczące opieki nad pacjentem z cukrzycą w podstawowej opiece zdrowotnej. Zalecenia, opracowane przez prof. Agnieszkę Mastalerz-Migas i prof. Krzysztofa Strojka, uwzględniają wdrażaną aktualnie do POZ opiekę koordynowaną. Eksperci podkreślają, że “cukrzyca typu 2 może i powinna być diagnozowana i leczona w POZ”.

– Niedopuszczalne jest kierowanie pacjenta z „podejrzeniem cukrzycy” czy stanem przedcukrzycowym do poradni diabetologicznej, ponieważ diagnostyka oraz leczenie pacjenta jest możliwe do realizacji w POZ – czytamy w podsumowaniu wytycznych.

Co jeszcze przewidują wytyczne? 

• W opinii ekspertów, u każdego pacjenta z objawami sugerującymi cukrzycę należy oznaczyć stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej.
• Każda placówka POZ powinna realizować program profilaktyki chorób układu krążenia (CHUK), który jest elementem umowy na świadczenia w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna.
• Lekarz rodzinny powinien zachęcać swoich podopiecznych powyżej 35 roku życia do wzięcia udziału w tym programie profilaktycznym raz na 5 lat, a wybrane grupy ryzyka – kierować na częstsze badanie stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej.
• Do rozpoznania cukrzycy konieczne jest badanie stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej lub oznaczenie stężenia hemoglobiny glikowanej.
• Jeżeli wartości glikemii nie osiągają poziomów pozwalających na rozpoznanie cukrzycy, a stężenie HbA1c – tak, lub odwrotnie, jako podstawę przyjmuje się „gorszą” wartość.
• Po rozpoznaniu cukrzycy należy rozpocząć leczenie pacjenta, zgodnie z aktualnymi wytycznymi.
• Nie ma uzasadnienia, poza ściśle określonymi sytuacjami, kierowanie pacjenta ze świeżo rozpoznaną cukrzycą typu 2 do Poradni Diabetologicznej.

Cukrzyca. Objawy i grupy ryzyka

Infekcje wirusowe, takie jak grypa lub zapalenie wątroby typu B oraz bakteryjne, takie jak choroba pneumokokowa nie tylko znacznie utrudniają kontrolowanie cukrzycy, ale także mogą stanowić realne zagrożenie dla życia pacjentów. Jednocześnie osoby chorujące przewlekłe są w grupie zwiększonego ryzyka zakażenia oraz ciężkiego przebiegu infekcji. Dlatego towarzystwa naukowe, w tym Polskie Towarzystwo Diabetologiczne rekomendują, aby diabetycy korzystali z dodatkowych szczepień ochronnych, przede wszystkim przeciwko grypie, WZW B oraz pneumokokom.

Sezonowe szczepienia przeciwko grypie rekomendowane są wszystkim, począwszy od niemowląt powyżej 6. miesiąca życia, a skończywszy na seniorach. Jednak w szczególności są one zalecane osobom, u których istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia powikłań pogrypowych. W grupach zwiększonego ryzyka znajdują się między innymi:
• Osoby powyżej 55. roku życia
• Chorzy przewlekle na choroby metaboliczne, w tym na cukrzycę
• Przewlekle chorzy na niewydolność nerek
• Chorzy przewlekle na choroby układu sercowo-naczyniowego (zwłaszcza po zawale)
• Chorzy przewlekle na choroby układu oddechowego (np. astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc)

Edukowanie, a nawet alarmowanie osób z grup ryzyka o konieczności szczepień przeciwko grypie ma bardzo mocne uzasadnienie. Dane epidemiologiczne wskazują, że osoby obarczone dwoma i więcej czynnikami ryzyka (np. wiek + cukrzyca + choroba wieńcowa) mają 202 razy większe ryzyko powikłań i śmiertelności z ich powodu.

Cukrzyca należy do jednej z najczęstszy chorób przewlekłych, a liczba osób chorujących wciąż rośnie. Jak podaje WHO: w 2025 roku liczba chorych na świecie będzie wynosiła aż 300 mln osób, a 75% będą stanowili chorzy z krajów rozwijających się. Odpowiednio skomponowana dieta cukrzycowa stanowi bardzo ważny element zapobiegający rozwojowi przewlekłych powikłań. Co zatem jeść przy cukrzycy i jak powinna wyglądać prawidłowo zbilansowana dieta cukrzycowa?

Cukrzyca – czym jest? Definicja i objawy

Cukrzyca to grupa chorób oraz zaburzeń metabolicznych o różnej etiologii, które charakteryzują się hiperglikemią (zwiększonym stężeniem glukozy we krwi) na czczo, po posiłkach lub między posiłkami. Przyczyną tego stanu może być upośledzone wydzielanie insuliny przez komórki β trzustki (niedobór insuliny) lub zaburzona reakcja komórek, tkanek i narządów na działanie insuliny (insulinooporność).

Jakie objawy mogą wskazywać na możliwość rozwoju cukrzycy? Wielokrotnie może ona przebiegać bezobjawowo, jednak do najczęstszych symptomów zalicza się: zwiększone pragnienie (polidypsja), wielomocz (poliuria), osłabienie, zmniejszenie masy ciała czy zmiany ropne na skórze.

Przewlekle występująca hiperglikemia przyczynia się do uszkodzenia, zaburzenia czynności, a także niewydolności wielu narządów: oczu, nerek, serca czy naczyń krwionośnych.

• Cukrzyca typu 2 a dieta
• Dieta dla diabetyków a węglowodany
• Dieta dla diabetyków a tłuszcz w diecie
• Dieta dla diabetyków a białko w diecie
• Dieta dla diabetyków – czy sól jest szkodliwa?

Cukrzyca typu 2 a dieta

U osób cierpiących na cukrzycę szczególnie istotne jest utrzymanie prawidłowej masy ciała. Szacuje się, że około 80-90 proc. pacjentów z cukrzycą typu 2 to osoby otyłe.

Obniżenie masy ciała powoduje poprawę wskaźników gospodarki węglowodanowej i lipidowej. Dlatego też u osób z cukrzycą, które mają nadmierną masę ciała, zaleca się obniżenie wartości energetycznej diety. Bardzo ważne jest również, aby posiłki spożywać regularnie, 4-6 razy dziennie, o stałych porach.

Wspaniała wiadomość dla ludzi zagrożonych cukrzycą typu I

• Cukrzyca typu 1, nazywana cukrzycą insulinozależną lub młodzieńczą, odpowiada za 10 proc. zachorowań powodowanych tą chorobą
• Uznawana jest za schorzenie autoimmunologiczne, doprowadzające do niszczenia komórek trzustki odpowiedzialnych za wytwarzanie insuliny
• – Chorzy z tą cukrzycą przez 100 lat polegali na insulinie, a dziś po raz pierwszy jesteśmy w stanie sięgnąć do przyczyn tej choroby – zaznaczył Chris Askew z Diabetes UK
• Przyczynowe leczenie cukrzycy typu 1 ma zapewnić lek o nazwie Teplizumab, zatwierdzony do użycia w USA, o czym informuje BBC News

Teplizumab – nowy lek dla osób z cukrzycą typu 1