Warto wiedzieć

Istotność problemu klinicznego jakim są zaburzenia funkcji seksualnych w cukrzycy potwierdza epidemiologia tego zjawiska. Według zbiorczej analizy wyników 25 badań, przeprowadzonej przez Rahmanian i wsp., obejmującej 3892 kobiety z cukrzycą typu 2 wykazano, że zaburzenia funkcji seksualnych występowały u aż 68,6% z nich [1]. Z kolei jak wskazują wyniki zbiorczej analizy 145 badań, przeprowadzonej przez Kouidrat i wsp., odsetek chorych mężczyzn z cukrzycą i zaburzeniami erekcji wynosił 66,3% [2]. Tak więc, częstość zaburzeń seksualnych u chorych z cukrzycą jest duża.

Biorąc pod uwagę powyższe dane epidemiologiczne nasuwa się pytanie czy na częstość występowania zaburzeń seksualnych ma wpływ kontrola glikemii? Jak to wykazał cytowany już Kouidrat i wsp., mężczyźni z gorzej kontrolowaną glikemią charakteryzowali się 3,5-krotnie większym ryzykiem zaburzeń erekcji [2]. Warto zwrócić uwagę, że ryzyko wystąpienia zaburzeń erekcji u mężczyzn ulega zwiększeniu o 62% już na etapie stanu przedcukrzycowego, co wykazano w nowej zbiorczej analizie 9 badań, przeprowadzonej przez Jin i wsp. [3]. Niekorzystny wpływ złej kontroli glikemii na ryzyko zaburzeń erekcji u mężczyzn z cukrzycą typu 2 wykazali także Awad i wsp., w badaniu obejmującym 100 chorych. Stwierdzono, że odsetek HbA_1C był istotnie związany z ryzykiem zaburzeń erekcji [4].

Ogólnie rzecz biorąc do czynników ryzyka zaburzeń seksualnych w przebiegu cukrzycy zalicza się: długość trwania cukrzycy (>10 lat), wiek chorego (>40 lat), neuropatię obwodową, siedzący tryb życia, zmniejszenie stężenia testosteronu oraz choroby naczyń obwodowych [5]. W rozważaniach nad czynnikami ryzyka zaburzeń seksualnych należy brać także pod uwagę inne czynniki, nie związane bezpośrednio z cukrzycą. Do takich czynników należą: niezdrowy styl życia (zwiększenie ryzyka o 36%), różne choroby współistniejące (zwiększenie ryzyka o 65%) oraz predyspozycje genetyczne (zwiększenie ryzyka o 51%) [6].

Mechanizm leżący u podłoża zaburzeń seksualnych u chorych z cukrzycą jest wieloczynnikowy. Do głównych elementów patogenetycznych zalicza się: zmiany naczyniowe, neurologiczne i hormonalne rozwijające się w przebiegu cukrzycy [7].

Zaburzenia erekcji poza obniżeniem jakości życia chorego stanowią nieklasyczny czynnik ryzyka sercowo-naczyniowego. Jak wykazano w zbiorczej analizie 25 badań, przeprowadzonej przez Zhao i wsp., obejmującej ponad 154 tysiące osób występowanie zaburzeń erekcji zwiększało o ryzyko chorób układu krążenia o 43%, choroby wieńcowej o 59%, udaru mózgu o 34% i śmierci ogółem o 33% [8].

Z klinicznego punktu widzenia istotne jest czy stosowane obecnie leki przeciwcukrzycowe mogą poprawiać funkcje seksualne u chorych z cukrzycą. W Tabeli 1 podsumowano dane dotyczące wpływu leków przeciwcukrzycowych na funkcje seksualne. Warto wspomnieć o wynikach nowego badania klinicznego autorstwa Lee i wsp., które obejmowało 68 chorych z cukrzycą typu 2. W badaniu tym chorym podawano tadalafil (inhibitor fosfodiesterazy typu 5) w dawce 5 mg/dobę przez 6 miesięcy. Wykazano, że tadalafil poprawił kontrolę glikemii (istotne obniżenie HbA_1C o – 0.14 ± 0.53%) oraz istotnie klinicznie poprawił funkcje seksualne [9].

Lek przeciwcukrzycowy	Potencjalny wpływ na poprawę funkcji seksualnych
Insulina	Efekt nie w pełni poznany
Pochodne sulfonylomocznika	Poprawa lub pogorszenia
Metformina	Poprawa
Akarboza	Efekt nie w pełni poznany
Tiazolidenodiony	Poprawa
Analogi GLP-1	Poprawa
Inhibitory DPP-4	Efekt nie w pełni poznany
Inhibitory SGLT-2 (gliflozyny)	Poprawa

Podsumowując, zaburzenia funkcji seksualnych występują znacznie częściej wśród chorych z cukrzycą, a ich patogeneza jest złożona. Dobra kontrola glikemii i stosowanie się do zaleceń lekarza zmniejsza ryzyko wystąpienia tych zaburzeń. Obecnie dostępne leczenie przeciwcukrzycowe charakteryzuje się w dużej części działaniem łagodzącym zaburzenia seksualne. Leki, takie jak tadalafil, mogą zarówno poprawiać funkcje seksualne u chorych z cukrzycą typu 2, jak i przyczyniać się do poprawy kontroli glikemii.

MONIKA ROMAŃCZYK, studentka medycyny
STANISŁAW SURMA, student medycyny
PROF. DR HAB. N. MED. KRZYSZTOF J. FILIPIAK, rektor Uczelni Medycznej im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie,
specjalista chorób wewnętrznych, kardiolog, hipertensjolog, farmakolog kliniczny

Piśmiennictwo

1. Rahmanian E, Salari N, Mohammadi M, Jalali R. Evaluation of sexual dysfunction and female sexual dysfunction indicators in women with type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis. Diabetol Metab Syndr. 2019;11:73.
2. Kouidrat Y, Pizzol D, Cosco T, i wsp. High prevalence of erectile dysfunction in diabetes: a systematic review and meta-analysis of 145 studies. Diabet Med. 2017;34(9):1185-1192.
3. Jin M, Yuan S, Wang B, Yi L, Wang C. Association Between Prediabetes and Erectile Dysfunction: A Meta-Analysis. Front Endocrinol (Lausanne). 2022;12:733434.
4. Awad H, Salem A, Gadalla A, El Wafa NA, Mohamed OA. Erectile function in men with diabetes type 2: correlation with glycemic control. Int J Impot Res. 2010;22(1):36-39.
5. Shiferaw WS, Akalu TY, Petrucka PM, Areri HA, Aynalem YA. Risk factors of erectile dysfunction among diabetes patients in Africa: A systematic review and meta-analysis. J Clin Transl Endocrinol. 2020;21:100232.
6. Allen MS, Walter EE. Erectile Dysfunction: An Umbrella Review of Meta-Analyses of Risk-Factors, Treatment, and Prevalence Outcomes. J Sex Med. 2019;16(4):531-541.
7. Morano S. Pathophysiology of diabetic sexual dysfunction. J Endocrinol Invest. 2003;26:65-69.

Źródło: diabetyk.org