Cukrzyca. Nowe wytyczne dotyczące leczenia cukrzycy
Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej (PTMR) opublikowało wytyczne konsultantów krajowych w dziedzinie medycyny rodzinnej oraz diabetologii dotyczące opieki nad pacjentem z cukrzycą w podstawowej opiece zdrowotnej. Zalecenia, opracowane przez prof. Agnieszkę Mastalerz-Migas i prof. Krzysztofa Strojka, uwzględniają wdrażaną aktualnie do POZ opiekę koordynowaną. Eksperci podkreślają, że “cukrzyca typu 2 może i powinna być diagnozowana i leczona w POZ”.
– Niedopuszczalne jest kierowanie pacjenta z „podejrzeniem cukrzycy” czy stanem przedcukrzycowym do poradni diabetologicznej, ponieważ diagnostyka oraz leczenie pacjenta jest możliwe do realizacji w POZ – czytamy w podsumowaniu wytycznych.
Co jeszcze przewidują wytyczne?
- W opinii ekspertów, u każdego pacjenta z objawami sugerującymi cukrzycę należy oznaczyć stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej.
- Każda placówka POZ powinna realizować program profilaktyki chorób układu krążenia (CHUK), który jest elementem umowy na świadczenia w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna.
- Lekarz rodzinny powinien zachęcać swoich podopiecznych powyżej 35 roku życia do wzięcia udziału w tym programie profilaktycznym raz na 5 lat, a wybrane grupy ryzyka – kierować na częstsze badanie stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej.
- Do rozpoznania cukrzycy konieczne jest badanie stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej lub oznaczenie stężenia hemoglobiny glikowanej.
- Jeżeli wartości glikemii nie osiągają poziomów pozwalających na rozpoznanie cukrzycy, a stężenie HbA1c – tak, lub odwrotnie, jako podstawę przyjmuje się „gorszą” wartość.
- Po rozpoznaniu cukrzycy należy rozpocząć leczenie pacjenta, zgodnie z aktualnymi wytycznymi.
- Nie ma uzasadnienia, poza ściśle określonymi sytuacjami, kierowanie pacjenta ze świeżo rozpoznaną cukrzycą typu 2 do Poradni Diabetologicznej.
Cukrzyca. Objawy i grupy ryzyka
Eksperci wyjaśniają, że objawy kliniczne cukrzycy (hiperglikemii) pojawiają się, gdy stężenie glukozy we krwi przekracza 250-300 mg proc. (13.8-16.6 mmol/l).
Objawy cukrzycy:
- pragnienie (suchość ust),
- wielomocz (nykturia),
- osłabienie,
- spadek masy ciała (niewytłumaczony celowym odchudzaniem),
- zaburzenia widzenia,
- senność.
Co ważne, konsultanci przypominają, że u każdego pacjenta ze wskazanymi wyżej objawami należy oznaczyć stężenie glukozy w osoczu krwi żylnej.
Ponadto Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej podkreśla, że osoby, które ukończyły 35 lat i nie mają rozpoznania cukrzycy czy choroby układu krążenia na podłożu miażdżycy, mogą skorzystać z finansowanego przez NFZ programu profilaktyki chorób układu krążenia (CHUK), raz na 5 lat, do ukończenia 65 roku życia, w swojej przychodni POZ. W ramach tego programu wykonuje się badanie glikemii.
Z kolei zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, u osób powyżej 45 roku życia należy wykonywać oznaczenia stężenia glukozy w osoczu krwi żylnej co 3 lata, a w grupach ryzyka – co roku.
Kto zalicza się do grup ryzyka? Oznaczenia glikemii raz w roku wymagają:
- osoby z nadwagą (BMI ⩾ 25 kg/m²) lub otyłością (BMI 30 ⩾ kg/m²),
- osoby z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku cukrzycy,
- osoby mało aktywne fizycznie,
- pacjenci ze stanem przedcukrzycowym,
- kobiety z przebytą cukrzycą ciążową,
- kobiety, które urodziły dziecko o masie > 4 kg,
- pacjenci z nadciśnieniem tętniczym (⩾ 140/90 mm Hg),
- pacjenci z dyslipidemią,
- kobiety z zespołem policystycznych jajników,
- pacjenci z chorobą układu sercowo – naczyniowego.
Te wyniki to znak ostrzegawczy. Normy stężenia glukozy we krwi
PTMR przypomina, że od 2021 roku możliwe jest rozpoznanie cukrzycy również na podstawie stężenia hemoglobiny glikowanej. Glikemia na czczo < 100 mg proc. to wartość prawidłowa nie wymagająca dalszej diagnostyki.
Cukrzycę należy rozpoznać w przypadkach:
- glikemii przygodnej ⩾ 200 mg proc. (11.1 mmol/l), przy występowaniu objawów klinicznych hiperglikemii,
- glikemii na czczo ⩾126 mg proc. (7 mmol/l), stwierdzonej w dwóch pomiarach, w dwa różne dni,
- glikemii w 2 godzinie testu OGTT ⩾200 mg proc. (11.1 mmol/l),
stężenia hemoglobiny glikowanej HbA1c ⩾6.5 proc. (48 mmol/mol).
Glikemia na czczo 100-125 mg proc. (5.5-6.9 mmol/l) jest wskazaniem do wykonania testu tolerancji glukozy (OGTT). Przed przeprowadzeniem testu nie należy zmieniać diety w ciągu co najmniej 72 godzin, a w szczególności nie ograniczać spożycia węglowodanów.
Oznaczenie stężenia glukozy (w osoczu krwi żylnej, nie włośniczkowej!) następuje w 2 godziny po spożyciu 75 g glukozy rozpuszczonej w 250 ml wody – podaje PTMR.
Wyniki badań:
- < 140 mg proc. (7.7 mmol/l) – wartość prawidłowa,
- 140-199mg proc. (7.7-11 mmol/l) – nietolerancja glukozy (stan przedcukrzycowy),
- ⩾200 mg proc. (11.1 mmol/l) – cukrzyca.
Źródło: www.diabetyk.org.pl
