Kategorie
Warto wiedzieć

Dieta cukrzycowa

Dieta cukrzycowa to specjalna forma odżywiania, będąca istotnym elementem w profilaktyce cukrzycy. Osoby, u których zdiagnozowano cukrzycę, powinny skonsultować swój jadłospis z lekarzem – dzięki temu mogą uniknąć niebezpiecznych skoków poziomu glukozy we krwi i tym samym zmniejszyć ryzyko powikłań cukrzycowych.

  • Dieta cukrzycowa a leki
  • Rodzaje diet cukrzycowych
  • Charakterystyka diety cukrzycowej
  • Dieta cukrzycowa – co wolno?
  • Czego unikać w diecie cukrzycowej?
  • Jak planować dietę cukrzycową?
  • Przykładowy jadłospis na pięć dni dla cukrzyków
  • Dieta cukrzyca – przykładowe przepisy

Diagnoza cukrzycy wymaga od chorego diametralnej zmiany nawyków żywieniowych, a przyzwyczajenie do nich może zająć trochę czasu. Warto zapamiętać kilka zasad, które w tym pomogą.

Dieta cukrzycowa a leki

Prawidłowe leczenie cukrzycy powinno polegać przede wszystkim na zmianie diety, a następnie dobraniu do niej odpowiednich leków.

– Do czasu odkrycia insuliny w 1921 r. dieta była właściwie jedynym sposobem leczenia cukrzycy. Dobrze więc, gdy choremu najpierw ustala się jadłospis, a potem dobiera do niego leki. Ułożenie dobrze zbilansowanej diety dla cukrzyka to podstawa leczenia, a w przypadkach wczesnego wykrycia może przez pewien czas nawet zastępować terapię farmakologiczną – mówi dietetyczka z poradni Food & Diet, Ewa Ceborska.

Rodzaje diet cukrzycowych

Ze względu na rodzaj cukrzycy każdy przypadek jest inny. Menu dla osób chorujących na cukrzycę typu I i typu II jest podobny. W przypadku typu I dieta musi należy trzymać się restrykcyjnie diety.

Cukrzyca typu I

Cukrzyca typu I najczęściej dotyka młodych ludzi – pojawia się, gdy komórki odpowiedzialne za produkcję insuliny ulegają zniszczeniu. Choroba najczęściej jest uwarunkowana genetycznie.

Cukrzyca typu II

Na cukrzycę II typu chorują przede wszystkim osoby po 40. roku życia, które cierpią na nadwagę i nadciśnienie. Trzustka wytwarza insulinę, ale tkanki na nią nie reagują. Ten rodzaj cukrzycy nabywamy wraz z kilogramami, dlatego tak ważna jest zmiana diety chorego.

Charakterystyka diety cukrzycowej

Normą w dietach cukrzycowych jest spożywanie od pięciu do siedmiu posiłków dziennie o ustalonych wcześniej porach dnia – jemy mniej, ale częściej. Ważne jest także zachowanie równowagi w przyjmowaniu poszczególnych składników odżywczych, np. węglowodanów.

Diabetolog powinien wskazać nam, jakie produkty powinniśmy spożywać, w jakich porcjach i porach. Najważniejsza jest jednak dyscyplina kaloryczna posiłków i wartość indeksu glikemicznego. Nie zapominajmy o witaminach z grupy B, biotynie, kwasie foliowym, witaminach C i E oraz minerałach:

  1. magnezie,
  2. cynku,
  3. chromie.
  4. selenie.

Dieta cukrzycowa – co wolno?

Cukrzycy powinni spożywać:

  1. produkty zawierające dużo błonnika, który obniża stężenie glukozy we krwi, daje poczucie sytości i zapobiega zaparciom;
  2. wypieki pełnoziarniste, płatki owsiane;
  3. mięso – chude,
  4. ryby;
  5. wyroby mleczarskie,
  6. warzywa,
  7. owoce;
  8. produkty gotowane na parze, grillowane i pieczone.

Czego unikać w diecie cukrzycowej?

Chorzy, którzy muszą zmienić swój jadłospis i dostosować go do cukrzycy, powinni unikać:

  1. tłustego mięsa i podrobów;
  2. żółtego sera, tłustego nabiału;
  3. fast foodów;
  4. dań smażonych;
  5. dużej ilości soli, ziemniaków i jajek;
  6. cukrów, deserów;
  7. napój gazowanych;
  8. alkoholu.

Nagłe przestawienie się na tak skomponowaną dietę może być trudne, szczególnie dla osób, które przyzwyczaiły się do jedzenia słodyczy. – W takim przypadku można słodzić słodzikiem, a nie sacharozą, dodawać otręby owsiane do ciasta lub zastępować mąkę białą mąką razową – radzi Ewa Ceborska.

Jak planować dietę cukrzycową?

Przyzwyczajenie się do nowej diety bywa trudne, dlatego warto stosować wymienniki dietetyczne, które wyrównują ilość białek, tłuszczów i węglowodanów o podobnej wartości kalorycznej. Pamiętajmy jednak, że taki ruch należy konsultować z lekarzem.

– Zdarza się, że pacjenci rezygnują z jakiegoś produktu, gdy zobaczą, że zawiera on sporo węglowodanów. Tymczasem należy rozróżniać węglowodany proste i złożone. Diabetycy powinni wystrzegać się tych prostych. Złożone są o wiele wolniej wchłaniane i nie tak groźne, oczywiście w rozsądnych ilościach – podsumowuje Ewa Ceborska.

Dieta diabetyków nie musi więc być nudna, trzeba jednak myśleć o niej jako o całości i stosować produkty z pięciu głównych grup: pokarmy zawierające skrobię, owoce i warzywa, mięso, drób oraz ryby.

Przykładowy jadłospis na pięć dni dla cukrzyków

1 dzień diety cukrzycowej

  1. Śniadanie: dwie kanapki razowego chlebka żytniego, posmarowanego cienko masłem(10 g), z polędwicą np. sopocką (40 g), sałatą (20 g) oraz pomidorem (70 g), pomarańcza (130 g), zielona herbata
  2. II śniadanie: jogurt (150 g) połączony z płatkami owsianymi (50 g), orzechami laskowymi (20 g) i brzoskwinią (100 g)
  3. Obiad: zupa koperkowa (350 g), następnie dorsz pieczony w folii z ziołami (180 g)z brązowym ryżem(80 g), brokułem gotowanym (250 g), oliwą z oliwek (10 g)
  4. Podwieczorek: sok pomidorowy (300 g)
  5. Kolacja: serek wiejski lekki (150 g)podany z rzodkiewką, szczypiorkiem oraz ogórkiem.

2 dzień diety cukrzycowej

  1. Śniadanie: dwie kanapki razowego chlebka (70 g), posmarowanego cienko masłem(10 g), na to może być szynka z indyka(40 g), sałata (20 g), pomidor (50 g), papryka (80 g), oprócz tego nektarynka (100 g) oraz herbata czerwona
  2. II śniadanie: maliny (150 g) z kefirem (300 g) – można to połączyć
  3. Obiad: zupa krem z pomidorów (350 g) następnie chuda cielęcina (150 g) duszona z selerem naciowym (50 g), cykorią (40 g), papryką (80 g), pieczarkami (60 g) i pomidorami (60 g) wszystko skropione oliwą z oliwek (10 g) do tego dwa ugotowane ziemniaki(150 g)
  4. Podwieczorek: twarożek ze szczypiorkiem (200 g) i kiełkami fasoli mung (20 g) do tego grejpfrut (170 g)
  5. Kolacja: omlet ze szpinakiem (160 g) i czosnkiem do tego surówka z marchewki i jabłka (80 g)

3 dzień diety cukrzycowej

  1. Śniadanie: dwie kromki chleba pumpernikiel (90 g), posmarowanego białym serem(100 g),na to rzodkiewka(30 g), można wypić kawę zbożową z mlekiem 1,5%, kiwi (100 g)
  2. II śniadanie: gruszka (100 g) z jogurtem 1,5% (250 g) oraz musli (50 g)
  3. Obiad: barszczyk czerwony (350 g) kolejno mięso z piersi kurczaka bez skóry (180 g) duszone z cukinią (100 g) i pomidorami (250 g)do tego oliwa z oliwek (10 g), natka pietruszki, koperek zamiast ziemniaków kasza gryczana (80 g).
  4. Podwieczorek: sok z warzyw(300 g)
  5. Kolacja: tuńczyk w sosie własnym (150 g) podany z sałatą (40 g), kukurydzą (30 g), pomidorem (50 g)

4 dzień diety cukrzycowej

  1. Śniadanie: jajko na twardo (100 g) zrazową bułeczką z ziarnami(70 g) posmarowaną masłem (10 g), do tego rzodkiewka (30 g), ogórek (50 g), gruszka (150 g), orazzielona herbata
  2. II śniadanie: sałatka z kapusty pekińskiej, papryki i ogórka małosolnego (120 g)
  3. Obiad: zupa grzybowa (350 g) następnie pulpety z dorsza (120 g) podane z kaszą jęczmienną (80 g), kalafiorem (80 g), oraz mizerią z jogurtem (60 g)
  4. Podwieczorek: serek wiejski 3% (150 g) z pestkami słonecznika (20 g), pestkami dyni (20 g) i nektarynka (100 g)
  5. Kolacja: leczo (400 g), w którego skład wchodzi: pierś kurczaka (130 g), papryka (45 g), cukinia (45 g), bakłażan (45 g), pieczarki (45 g), pomidory (45 g), seler naciowy (45 g)

5 dzień diety cukrzycowej

  1. Śniadanie: dwie kanapki chlebka pełnoziarnistego (60 g) podanego z np. Bieluchem (100 g), do tego ogórek (40 g), szczypiorek, papryka (80 g) oraz jabłko (100 g)
  2. II śniadanie: borówkie amerykańskie (150 g) z jogurtem (150 g)
  3. Obiad: zupa kalafiorowa (350 g) następnie papryka faszerowana: papryką (400 g), piersią z kurczaka (100 g), pieczarkami (50 g), cukinią (40 g), cebulą (20 g), selerem naciowym (50 g), do tego kapusta kiszona (120 g)oraz oliwa z oliwek (15 g)
  4. Podwieczorek: sałatka ze świeżego ananasa (50 g), arbuza (50 g), pomarańczy (50 g)
  5. Kolacja: risotto z mięsem drobiowym i warzywami (200 g)

Dieta cukrzyca – przykładowe przepisy

Pyszne śniadanie – omlet

  1. Składniki: 2 jajka (całe); 3 większe pieczarki; 2 cienkie plastry gotowanej szynki z indyka; 2 płaski łyżki mąki ryżowej lub orkiszowej; kilka łyżek mleka; natka pietruszki; przyprawy (standardowo sól i pierz, można dodać bazylię), oliwa z oliwek Extra Vergine, na której będziemy smażyć omlet.
  2. Przygotowanie omletu: oddziel żółtka od białek, żółtka wymieszaj z mąką, szynką (wcześniej pokrojoną) oraz pieczarkami – całość dopraw do smaku. Białka ubij na pianę i dodaj delikatnie do masy jajecznej – wymieszaj. Całość wylej na dobrze rozgrzaną patelnię.

Wartości dla tego dania

  1. Energia: 415 kcal
  2. Białko: 27g
  3. Węglowodany: 40g
  4. Tłuszcz: 15g

Obiad – kasza z gulaszem drobiowym

  1. Składniki: 100 g fileta z piersi indyka (bez skóry); 35 g kaszy gryczanej lub jaglanej (suchej); pomidor; pół małej cukinii; pięć pieczarek; 2 łyżki otrąb owsianych lub orkiszowych, do smażenia oliwa z oliwek lub olej rzepakowy (łyżeczka), ulubione przyprawy i zielenina.
  2. Przygotowanie: indyka należy pokroić w cienkie paski i doprawić do smaku swoimi ulubionymi przyprawami, całość należy dusić bez tłuszczu, z dodatkiem wody. Następnie kiedy mięso się już zmięknie, dodaj kawałki warzyw i nadal duś. Na koniec wrzuć otręby, zieleninę, oliwę – dopraw do smaku.

Wartości dla tej potrawy

  1. Energia: 550kcal
  2. Białko: 35g
  3. Węglowodany: 50g
  4. Tłuszcz: 20g

Kolacja – kanapki z surówką i jogurtem

  1. Surówka: 100 g sałaty, mały pomidor, 4 rzodkiewki, bazylia (wszystko wymieszać).
  2. Kanapki: 2 kromeczki chrupiącego pieczywa np. wasa, do tego dwa plasterki chudej wędliny np. indyka i do tego dwa liście sałaty.
  3. Mały jogurt (150 g): można wrzucić do środka sezonowe owoce oraz płatki owsiane, orkiszowe lub jaglane.

Wartości dla tej kolacji

  1. Energia: 295kcal
  2. Białko: 12g
  3. Węglowodany: 42g
  4. Tłuszcz: 8g

Konsultacja: mgr inż. Ewa Ceborska, specjalista dietetyk z poradni Food & Diet w Warszawie, ul. Bronikowskiego 2, tel./faks 0 22 402 27 01, www.food-diet.pl

MONIKA BRODOWSKA  Źródło: www.medonet.pl

Autor: PSD Zd.Wola

Polskie Stowarzyszenie Diabetyków - Oddział Miejsko Powiatowy w Zduńskiej Woli ul. Łaska 38